Artsen over Vitamine B12

Artsen over Vitamine B12

In het verleden waren er veel discussies binnen de huisartsengemeenschap over het nut van het bepalen van de vitamine B12-status bij patiënten die klachten hadden zoals vermoeidheid en duizeligheid. Het vermoeden van een vitamine B12-tekort bij een patiënt kan niet worden weggenomen, zelfs niet bij een normale vitamine B12-spiegel die is aangetoond door laboratoriumonderzoek. De nieuwe richtlijnen van de Nederlandse Huisartsen Vereniging (NHG) over een vitamine B12-tekort geven meer duidelijkheid.

Een vitamine B12-tekort wordt gedefinieerd als een concentratie van minder dan 148 pmol/L in het bloed. Het komt tamelijk zelden voor bij de leeftijdsgroep van 20-39 jaar (3%), maar bij ouderen boven de 70 is het percentage patiënten met een vitamine B12-tekort aanzienlijk hoger (boven de 10%). Interessant is dat het merendeel van deze patiënten geen klachten heeft.

Er zijn twee oorzaken van een vitamine B12-tekort: een te lage inname of een te lage absorptie van vitamine B12 in het maag-darmkanaal. Het meest voorkomende probleem is een slechte opname van vitamine B12 in het maagdarmkanaal, bijvoorbeeld bij een chronische ontsteking van het maagdarmkanaal, zoals bij de ziekte van Crohn, of een niet-ontdekte glutenallergie. Een atrofische gastritis, die kan leiden tot een pernicieuze anemie, is de meest voorkomende oorzaak van vitamine B12-tekort en kan eenvoudig worden aangetoond met een bepaling van antistoffen tegen intrinsic factor en pariëtale cellen. Een afwezigheid van antistoffen sluit deze aandoening echter niet uit, en levenslange behandeling met vitamine B12-suppletie is nodig. Onvoldoende inname van vitamine B12 komt minder vaak voor (ongeveer 15% van de bewezen vitamine B12-tekorten). Risicogroepen voor een te lage inname zijn alcoholisten, vegetariërs en veganisten. Geneesmiddelen, zoals protonpompremmers en metformine, kunnen ook een vitamine B12-tekort veroorzaken.

Een vitamine B12-tekort kan leiden tot ernstige misvorming van jonge bloedcellen, wat kan leiden tot bloedarmoede. Het zenuwstelsel kan ook worden aangetast, wat zich kan uiten in tintelingen of een gestoord gevoel in de ledematen. In ernstige gevallen kan het zelfs tot een verstoring van het evenwichtsorgaan en de bewegingscoördinatie komen. Het ontbreken van klachten betekent niet dat er geen vitamine B12-tekort is, en de minderheid van de patiënten met een lage vitamine B12-spiegel zal klachten ontwikkelen.

Hoe kun je Vitamine B12 meten?

Vitamine B12 wordt door ons lichaam vervoerd met behulp van twee verschillende eiwitten. Als je de vitamine B12 in je cellen wilt meten, moet je het transcobalamine prikken. Het meten van stoffen zoals methylmalonzuur en homocysteïne kan helpen bij het opsporen van een tekort aan vitamine B12, maar deze testen zijn niet perfect en kunnen ook worden beïnvloed door andere factoren. De beste manier om vitamine B12 te meten is door het holotranscobalamine te bepalen, maar niet alle laboratoria kunnen deze test uitvoeren.

Wanneer is er sprake van een Vitamine B12 tekort?

Een tekort aan vitamine B12 kan optreden, zelfs als iemand geen klachten heeft. Dit komt doordat de normaalwaarden worden afgeleid van een gezonde populatie en niet iedereen met een lage vitamine B12-waarde symptomen ervaart. Het is daarom belangrijk om te kijken naar de klachten en ziekteverschijnselen die met een vitamine-B12-tekort gepaard gaan. Ongeveer 50% van de mensen met een tekort kan neurologische afwijkingen ontwikkelen en 70-80% kan een verstoorde vorming van bloedcellen krijgen. Daarom worden meestal ook het Hb en het MCV gemeten om te bepalen of een tekort gepaard gaat met een verstoorde bloedcelaanmaak. Als dat het geval is, is vitamine-B12-suppletie nodig.

Meer weten?

Voedingsexpert Viënne gaat nog dieper in op het onderwerp Vitamine B12
Meer informatie