Een zoektocht naar de meest duurzame verpakkingsmaterialen

Een zoektocht naar de meest duurzame verpakkingsmaterialen

In de afgelopen weken heeft stagiair Chazz-lee onderzoek gedaan naar hoe we binnen het bedrijf de duurzaamheid van onze verpakkingsmaterialen kunnen verbeteren. In deze blog beschrijft hij zijn ‘journey’.

Mijn naam is Chazz-lee Wang en ik zit in mijn laatste jaar aan de hogere Hotelschool the Hague. De afgelopen weken heb ik me beziggehouden met het verbeteren van de verpakking situatie van Vegan Masters. Wat bij mij hoog in het vaandel staat is de recyclebaarheid van verpakkingen en het voorkomen van het gebruik van single-use producten.

Voordat mijn onderzoek begon heb ik gesproken met formulemanager Isabeau en CEO Danny Galiart over waar zij tegenaan lopen met betrekking tot de verpakkingen. Aangezien vers eten houdbaar moet blijven in een verpakking, is het gebruik van plastic over het algemeen moeilijk te voorkomen. Neem bijvoorbeeld de voorgaande verpakking die een plastic coating had aan de binnenkant: deze coating is bedoeld om doorlekken te voorkomen en de kwaliteit van de maaltijden te waarborgen.

Een alternatief vinden was helaas nog niet zo makkelijk; ik liep tegen een aantal complicaties en eisen aan. Voorbeelden hiervan zijn:

  • Het mag geen glaswerk zijn, want we werken in een keuken. Indien het breekt moet het voedsel worden weggegooid. Daarnaast is nieuw glas produceren niet duurzaam en is glas zeer schadelijk voor het milieu.
  • Er is momenteel sprake van one-way distributie: dit houdt in dat er geen terugstroom van verpakkingen en dozen is. Om deze reden hebben we een nieuwe omdoos ontwikkeld waarmee we klanten aansporen de doos een tweede leven te geven: bijvoorbeeld door de doos te gebruiken om oude spullen naar de kringloop te brengen, of te gebruiken als verhuisdoos of krabpaal voor een kat, en andere creatieve oplossingen.
  • Omdat Vegan Masters niet met abonnementen werkt, wordt terugstroom ook ingewikkeld. Sommige klanten bestellen namelijk maar eens in de zoveel tijd.

Natuurlijke materialen

Het eerste wat mij te binnen schoot was het gebruik van verpakkingen gemaakt van natuurlijk materiaal, het zogeheten “Natural Tableware”. Deze verpakkingsvorm kan in de groenbak weggegooid worden en er wordt niet gebruik gemaakt van primitieve bronnen (lees: fossiele brandstoffen). Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan verpakkingen gemaakt van palmblad. Na een gesprek gehad te hebben met het bedrijf Disposables kwam ik erachter dat versproducten niet langer dan een paar uur bewaard kunnen blijven in dit materiaal, aangezien het dan zou gaan doorlekken en het materiaal de kwaliteit van het eten zou beïnvloeden.  Vandaar dat ik terug naar de tekentafel moest en verder ging met mijn research.

Een ander natuurlijk bio-based product is Bioplastic (PLA) gemaakt van suikerriet, maïs of aardappelen. Aangezien dit soort plastic dezelfde eigenschappen heeft als gewoon plastic valt het makkelijk te vormen in de vorm die Vegan Masters wil als verpakking. Door de PLA-coating zorgt het er ook voor dat dit materiaal niet doorlekt wanneer het langer dan een paar uur in contact komt met versproducten. Daarnaast is de verpakking ook sealbaar waardoor het langer houdbaar wordt.

PLA-plastic

In de eerste instantie leek PLA-plastic het perfecte alternatief. Maar nadat ik verder research had gedaan ondervond ik dat PLA eigenlijk geen plek heeft in het huidige recycling systeem. Het heeft dan wel het label 100% composteerbaar, maar dit is alleen onder speciale omstandigheden. Het is namelijk composteerbaar in een industriële composteerinstallatie, en niet in je achtertuin op de composthoop. Tegelijkertijd kan je een 100% bio compostable product ook niet in de GFT bak kan gooien aangezien dit de kwaliteit van het compost aantast doordat de verpakking niet binnen de gestelde norm van 2 weken natuurlijk composteert. Als gevolg wordt het eruit gefilterd, belandt het bij het restafval en gaat de verbrandingsoven in. De term compostable is hierdoor dus erg verwarrend voor de consument. Daarnaast mag het ook niet in de PMD bak samen met het gewone plastic, omdat dit materiaal de kwaliteit van het plastic zal downgraden.

De enige oplossing hiervoor zou zijn om een infrastructuur op te zetten voor het inzamelen en verwerken van natuurlijk bio plastic, maar dat is op dit moment nog niet mogelijk.

Ik besloot contact op te nemen met diverse afvalverwerkingsbedrijven: Seenons, Renewi en GreenCollect. Daarnaast heb ik een Webinar bijgewoond die ging over de kwaliteit van plastic in de PMD zak, en hoe gemeenten dit proberen op te lossen. Wat werd bevestigd is dat PLA en andere bio plastics de kwaliteit van de PMD verminderen. Het zuivere plastic wordt hierdoor gedowngrade en wordt dus minder zuiver dan voorheen. Daarnaast zijn er op dit moment 1000 soorten plastic met verschillende kleuren en eigenschappen. Waar we naartoe moeten is een selectie van slechts een paar plastics die goed te recyclen zijn en de kwaliteit behouden tijdens het recyclen. Het plastic pact is een pact tussen de overheid en andere organisaties om een circulaire economie voor plastic mogelijk te maken. Voor 2025 willen zij dat alle plastic verpakkingen in omloop zinvol herbruikbaar maar vooral 100% recyclebaar zijn. Ook is er een doelstelling van 20% afname van plastic voor single-use producten.

PET-plastic

Een van de plastic soorten die goed te recyclen is, is PET (Polyethyleentereftalaat). PET wordt al jaren gebruikt voor drankflessen en andere verpakkingen. Albert Heijn is een van de organisaties die zich heeft aangesloten bij het plastic pact. Voorheen hadden zij champignons in het blauwe plastic bakje, kipfilet in geel plastic en zaten de blauwe bessen en de snoeptomaatjes in herbruikbare plastic emmers. Tegenwoordig heeft Albert Heijn het merendeel van hun plastic vervangen door slimme recyclebare PET plastic verpakkingen. Slim omdat er voor de tomaatjes en de bessen nu minder plastic nodig is, en voor de kip en champignons is nu zuiver recyclebaar plastic gebruikt in plaats van minder recyclebaar kleurvol plastic. Het plastic dat zij gebruiken is 95%-100% rPE. Dat betekent dat er gerecycled PET wordt gebruikt voor de productie van nieuwe PET verpakkingen. PET is dus circulair en in het huidig afvalsysteem is er ruimte om dit dan ook te recyclen tot rPET. Er wordt dus weinig tot geen gebruik gemaakt van Virgin materialen. Dit scheelt een hele hoop plastic en zorgt ervoor dat fossiele brandstoffen niet worden uitgeput.

Waar loopt het recyclen stug en waarom is niet al het plastic zuiver? Dat komt doordat er vaak twijfels zijn vanuit de consument over wat nu wel of niet in de plastic recycle zak behoort. Daarnaast bieden niet alle gemeenten genoeg mogelijkheden om plastic actief te recyclen. Om het recycle plan optimaal te laten werken moet er een symbiose zijn tussen consumenten en gemeenten. De consument moet weten hoe je goed recyclet en dit daadwerkelijk doen. Tegelijkertijd moeten de gemeenten ook de mogelijkheid bieden om goed en makkelijk te recyclen. De symbiose die nodig is zodat alle belanghebbenden in de toekomst goed kunnen samenwerken aan de circulaire economie wilde ik graag verder onderzoeken.

De plastic soep

Op dit moment is er genoeg plastic in omloop en veel hiervan belandt ook in de zee (plastic soup). In Europa belandt het niet zo snel in de oceaan maar Azië is dit we; een groot probleem. Het bedrijf Prevented Ocean Plastic zamelt plastic in op de stranden in risicogebieden waar veel plastic (PET) flessen op het strand liggen. Dit komt omdat het kraanwater in landen zoals Indonesië niet drinkbaar is en drinkwater dus alleen per flessen verkocht wordt. Nu heeft Indonesië ruim 270 miljoen inwoners. Je kunt je dus wel voorstellen hoeveel plastic flessen hier dagelijks in omloop zijn. Daarnaast is de afvalverwerking daar slecht geregeld en komt het plastic via de rivieren in de zee terecht. Prevented Ocean Plastic betaalt inwoners van Indonesië om de stranden van plastic flessen te ontdoen. Hierdoor wordt dus voorkomen dat het in de oceaan terecht komt. Dit systeem creëert werkgelegenheid voor de “arme” inwoners van Indonesië. Het plastic wordt versnipperd en gereinigd volgens de EU- en US-normen van voedselveiligheid. Van deze korrels worden weer PET verpakkingen gemaakt: Prevented Ocean rPET is de naam van het nieuwe gerecyclede product.

Prevented Ocean Plastic rPET in de supermarkt

Waar Albert Heijn is overgestapt op rPET is Lidl UK overgestapt op het gebruik van Prevented Ocean Plastic voor hun voedselverpakkingen. En aangezien het nog maar een startup is die 18 maanden oud is, is er veel groeipotentie voor dit bedrijf. De verpakking kan gewoon gescheiden worden bij het PMD en blijft zo in de PET omloop. Wat er dus voor nodig is om dit goed te laten werken is een symbiose van de belanghebbenden.

Ik ben zeker niet Pro-Plastic, maar het ligt letterlijk voor het oprapen op de stranden in Indonesië. Wat ik wel ben is Pro-Recycling, en naar mijn idee is het schoonmaken van stranden en hier een nieuwe verpakkingsvorm van maken een zeer goed alternatief voor de single-use plastic verpakking. In Nederland wordt op dit moment 55% plastic gerecycled, terwijl papier en glas voor 95% wordt gerecycled. Er valt dus veel te winnen op dit gebied. Het is aan de gemeente om meer mogelijkheden te bieden om correct te recyclen en te zorgen voor een betere verwerking. Daarnaast moeten de inwoners hier goed over worden geïnformeerd. Als je PET goed recyclet kan je het eindeloos blijven gebruiken. Het is in overvloed aanwezig, dus door het gebruik van al bestaand plastic is nieuwe productie niet nodig!

Op dit moment maakt Vegan Masters gebruik van aluminium. Ook aluminium verpakkingen kun je oneindig recyclen. Aluminium heeft een plek in de recycling cirkel wanneer het gerecycled wordt bij het PMD omdat het valt onder metalen. De winning van nieuw aluminium is energie intensief. Gelukkig wordt aluminium goed gerecycled en scheelt deze recycling 95% van de energie die het kost om een nieuw aluminium te ontwikkelen.

Plastic vs aluminium

Als we Plastic en Aluminium tegenover elkaar zetten dan speelt de juiste recycling in de daarvoor bestemde plaats een grote rol bij beide materialen. Wil je het product circulair houden, dan moet het niet ergens de cirkel tussentijds verlaten. Ook kwaliteitswaarborging speelt een belangrijke rol. Aluminium is over het algemeen weer terug te winnen tot zijn oude vorm. Plastic daarentegen is afhankelijk van hoe het wordt ingezameld en of het niet “besmet” is door minder kwaliteit plastic of PLA. Het plastic van Prevented Ocean Plastic is 99% puur PET plastic. Om dit zo te houden zouden gemeente net als met het inzamelen van verschillende glassoorten, het inzamelen van verschillende plastic soorten moeten stimuleren. Dit is makkelijk haalbaar aangezien alle plastics sowieso een recycle classificering nummer hebben gekregen. Er bestaat bijvoorbeeld een nummer voor harde plastics, voor PET en voor losse folie. Door deze soorten goed te scheiden verandert de kwaliteit niet en blijft het plastic circulair waardoor je het oneindig kan recyclen. Dus waar we naartoe moeten is een voorsortering van plastics.

Om te concluderen kun je dus gebruik maken zowel plastic als aluminium. Beide materialen zijn 100% recyclebaar en volledig circulair. Met als kanttekening dat gemeenten en consumenten het afval ook juist moeten inzamelen en scheiden (Symbiose). Het Prevented Ocean Plastic zorgt voor werkgelegenheid in ontwikkelingslanden en houdt daarnaast de zee schoon en is daardoor een ethisch verantwoorde keuze voor verpakkingsmateriaal. Wees niet pro-plastic maar pro-recycling!